Objektif ak Limit Lalwa
Ide Prensipal Liv Galat la:
Se pou defann bon nouvèl la ki di se sèlman gras Bondye ki baz pou jistifikasyon (pou Bondye aksepte nou) ak lavi kretyen an. Se pou afime libète kwayan an genyen devan legalis (sèvi Bondye ak règ san kè) grasa lafwa nan Kris. Se pou rele kwayan yo tounen nan verite bon nouvèl la.
Keksyon pou Reflechi:
Ki kesyon Pòl poze nan vèsè 19 sou rezon ki fè lalwa te la?
Dapre Pòl, poukisa yo te ajoute lalwa a? Pou jis ki lè li te sipoze dire?
Atravè kiyès lalwa te vin an aplikasyon? Ki enpòtans sa genyen?
Kijan Pòl montre diferans ant lalwa ak pwomès la, lè l ap pale de fason Bondye aji dirèkteman?
Kisa Pòl vle di lè l di Ekriti a (Labib) fèmen tout moun anba peche? Ki rezilta sa te bay?
Tèks la:
Lè sa a, poukisa lalwa te la menm? Yo te ajoute l poutèt peche yo, jiskaske desandans yo te pwomèt la te vini. Se zanj yo ki te bay lalwa a, atravè yon medyatè.
Bon, yon medyatè pa reprezante yon sèl moun, men Bondye, li menm, se yon sèl.
Èske sa vle di lalwa kontrè ak pwomès Bondye yo? Jamè! Paske si yo te bay yon lwa ki te ka bay lavi, lè sa a, se vre, jistis (relasyon kòrèk ak Bondye) t ap soti nan lalwa.
Men, Ekriti a (Labib) fèmen tout bagay anba pouvwa peche, dekwa pou pwomès ki baze sou lafwa nan Jezikri a ka rive jwenn tout moun ki kwè.
– Galat (3:19-22 )
Obsèvasyon (Sa nou Remake):
Vèsè 19: Pòl poze kesyon sou objektif lalwa. Li di yo te ajoute l akoz peche, e li te la sèlman pou yon tan, jiskaske Kris (desandans yo te pwomèt la) vini. Li montre tou ke se pa Bondye dirèk ki te bay li, men te gen medyatè (entèmedyè).
Vèsè 20: Li souliye lefèt ke yon medyatè nesesè lè gen plizyè pati, sa ki diferan de Bondye ki te fè pwomès la pou kont li.
Vèsè 21: Pòl demanti lide ki di lalwa opoze ak pwomès Bondye yo. Li afime si lalwa te ka bay lavi, se li menm ki t ap rann moun jis devan Bondye.
Vèsè 22: Li esplike ke Labib montre tout moun fèmen anba peche, pou pwomès la (ki jwenn pa lafwa nan Kris) ka disponib pou tout moun ki kwè.
Entèpretasyon (Sa sa Vle Di):
Poukisa Lalwa te La (v. 19): Pòl reponn yon kesyon lojik: “Si Bondye sove nou pa lafwa nan pwomès li te fè Abraram nan, poukisa li te bay lalwa plizyè syèk aprè?” Repons Pòl: Lalwa “te ajoute akoz peche.” Sa pa vle di lalwa lakòz peche, men li te la pou montre kisa peche ye, pou montre kijan peche gaye, epi pou kontwole l jiskaske “desandans” yo te pwomèt la vini, ki se Kris la. Lalwa te la pou yon tan sèlman, jiskaske Kris vini, Li menm se Akonplisman pwomès yo. Anplis, lalwa te bay “pa mwayen zanj yo, nan men yon medyatè” (Moyiz sou Mont Sinayi), sa montre se pa t Bondye dirèkteman ki te bay li. Lalwa te sèvi kòm yon mezi tanporè jiskaske pwomès la akonpli nan Kris.
Lalwa te Bezwen Medyatè, Pwomès la te Dirèk (v. 20): Pòl montre diferans ant lalwa (ki te bezwen medyatè) ak pwomès Bondye te fè Abraram nan (ki te dirèk). “Yon medyatè pa reprezante yon sèl moun, men Bondye, li menm, se yon sèl.” Lefètke te bezwen yon medyatè (Moyiz, ki reprezante ni Bondye ni pèp la), sa montre te gen yon separasyon ant Bondye ak lèzòm anba lalwa. Men, pwomès Bondye te fè Abraram nan, se te yon zak gras Bondye te fè dirèkteman, san kondisyon. Sa montre gwo diferans ant de alyans yo: lalwa gen kondisyon ak medyatè, pwomès la san kondisyon e li soti dirèk nan Bondye.
Sa Lalwa pa t ka Fè (v. 21-22): Pòl klarifye yon move konpreyansyon posib: “Èske lalwa kontrè ak pwomès Bondye yo? Pa ditou!” Lalwa pa t la pou anile pwomès la. Objektif li te diferan. Pòl esplike: “Si yo te bay yon lwa ki te ka bay lavi, lè sa a, jistis t ap soti nan lalwa.” Men, lalwa se yon seri kòmandman moun pa ka obeyi totalman, kidonk li pa t ka bay lavi ni rann moun jis devan Bondye. Okontrè, “Labib fèmen tout moun anba peche.” Wòl lalwa se te montre aklè kisa peche ye, epi pwouve tout limanite koupab epi yo pa kapab atenn nòm Bondye yo. Lefètke nou tout fèmen anba peche, sa kreye nesesite pou pwomès la (ki se pa lafwa nan Jezikri) vin disponib pou moun ki kwè yo. Lalwa sèvi pou montre kijan nou pechè e kijan nou bezwen gras Bondye ki sove nou an.
Aplikasyon (Kijan pou Nou Viv sa):
Rekonèt Objektif Règ Bondye Yo: Konprann kòmandman Bondye yo, menm si yo pa ka sove nou, yo revele pwofondè peche nou ak bezwen nou genyen pou yon Sovè. Pa wè yo tankou yon mwayen pou fè Bondye plezi oubyen pou w touche favè l, men pito tankou yon glas ki montre nou pa pafè e nou bezwen èd.
Bay Pwomès Bondye a Plis Valè: Chita sou asirans ke pwomès Bondye a (pa lafwa nan Kris) se sèl chemen ki mennen nan vrè jistis ak lavi. Menm si obeyisans nou enpòtan, pa mete espwa w nan kapasite w pou obeyi lalwa san fay. Mete espwa w nan Kris.
Apèsi Bèlte Nouvo Alyans lan: Rekonèt Ansyen Alyans lan (lalwa), ki te gen medyatè e ki te tanporè, te la pou prepare chemen pou yon pi bon alyans ki etabli nan Kris la. Alyans sa a ba nou aksè dirèk bò kot Bondye pa lafwa ak grasa Lespri Sen ki abite nan nou.
Viv nan Limyè Akonplisman Kris la: Konprann ke depi Kris vini, wòl tanporè lalwa te genyen kòm yon “gadyen” oubyen “kontwolè” fini. Viv nan libète ak gras nou jwenn pa lafwa nan Li menm.
Lyen ak Ide Prensipal la:
Pasaj sa a trè enpòtan nan defans Pòl ap fè pou levanjil gras la. Lè li esplike objektif limite ak tanporè lalwa (revele peche epi montre bezwen limanite), Pòl ranfòse lide ke jistifikasyon (vin jis devan Bondye) pa ka vini nan obeyi lalwa. Okontrè, li souliye nesesite pou nou resevwa pwomès la pa lafwa nan Kris, yon pwomès ki te la anvan lalwa.
Kijan Tèks sa a Montre Kris la?
Nati tanporè lalwa a, ki te dire “jiskaske desandans yo te pwomèt la te vini,” montre dirèkteman sou Kris kòm akonplisman pwomès sa a. Lalwa te sèvi tankou yon siy ki montre enkapasite limanite pou atenn jistis poukont li, e konsa li kreye bezwen pou Sovè yo te pwomèt Abraram nan. Wòl lalwa kòm yon gadyen tanporè souliye tann nou t ap tann Kris vini, kote vrè mwayen jistis la t ap revele.
Rezime:
Galat 3:19-22 esplike ke lalwa se te yon bagay yo te ajoute pou yon tan akoz peche. Li te bay pa mwayen zanj ak yon medyatè. Li revele peche epi demontre enkapasite limanite pou atenn jistis nan obeyi l. Sa kreye kontèks nesesè pou pwomès Bondye a (resevwa pa lafwa nan Kris) vin sèl mwayen pou nou jwenn jistifikasyon.
Fè Entansyonèl (Pran yon Desizyon):
Reflechi sou kijan lalwa, menm si li bon, finalman montre nou pa kapab kanpe devan Bondye poukont nou. Gade kijan konpreyansyon sa a fè ou apresye plis gras Bondye ofri nan Kris la.
Mande Tèt Ou:
Èske pafwa mwen toujou ap eseye fè Bondye plezi oubyen touche favè l nan swiv yon seri règ ak règleman? Kijan pasaj sa a defye tandans sa a nan mwen?
Lè m konprann lalwa te la sèlman pou yon tan, kijan sa chanje fason mwen wè wòl li nan plan Bondye a?
Nan ki fason lalwa montre m bezwen Kris la kòm Akonplisman pwomès Bondye a?
Bibliyografi:
Carson, D. A. (Editor General). NIV Biblical Theology Study Bible (NIVBTSB). Zondervan.
Merida, Tony & Platt, David. Exalting Jesus in Galatians (CCE) (Christ-Centered Exposition Commentary).
Moo, Douglas J. Galatians (BECNT) (Baker Exegetical Commentary on the New Testament).
Schreiner, Thomas R. Galatians (ZECNT) (Zondervan Exegetical Commentary on the New Testament).
Schreiner, Thomas R. Christ Crucified: A Theology of Galatians.
White, A. Blake. Galatians: A Theological Interpretation (GTI).
